رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر مشهد: آتش‌نشانی، پیشانی مدیریت شهری است شهردار مشهدمقدس: در دفاع از دین و میهن همه پای کار هستند | اعزام داوطلبانه آتش‌نشانان مشهدی به مناطق جنگی اعتبار ۸۰ میلیارد تومانی برای گذر‌های تشرف به حرم مطهر امام رضا(ع) در سال ۱۴۰۴ بهره‌برداری از مهم‌ترین تصفیه‌خانه‌های شهر مشهد در سال ۱۴۰۵ کیفیت هوای کلانشهر مشهد امروز «بسیار ناسالم» است (۸ تیر ۱۴۰۴) خدمت مضاعف به ملت سرفراز آب کدام مناطق مشهد، فردا (یکشنبه، ۸ تیر ۱۴۰۴) قطع خواهد بود؟ لزوم تطبیق آموزش با تغییرات تکنولوژی رئیس شورای اسلامی شهر مشهد مقدس: مدارا با هیئات سکولار در مشهد پذیرفتنی نیست آخرین وضعیت مهم‌ترین پروژه‌های عمرانی شهر مشهد | به‌زودی بولوار امام‌خمینی(ره) به بولوار نماز وصل خواهد شد شهردار مشهد مقدس: ایستگاه‌های درحال‌ساخت آتش‌نشانی سریع‌تر پیگیری و به بهره‌برداری برسند ورود حدود ۵ هزار زائر ایرانی حج تمتع به فرودگاه بین‌المللی مشهد | تداوم بازگشت حجاج تا فردا (۸ تیرماه) قیمت نفت امروز (۷ تیرماه ۱۴۰۴) اعلام شد | طلای سیاه از اوج به زیر آمد نایب‌رئیس کمیسیون عمران، حمل‌ونقل و ترافیک شورای اسلامی شهر مشهد: نهضت آسفالت شهرداری مشهد در حال ورود به مرحله‌ای پرشتاب و مؤثر است هوای کلانشهر مشهد همچنان آلوده است (۷ تیر ۱۴۰۴) هزینه ۵ میلیون ریالی برای اجرای هر مترمربع آسفالت در مشهد اعتبار نهضت آسفالت ۱۴۰۳ مشهد، معادل پروژه تقاطع چهارسطحی آزادگان است شهردار مشهد مقدس: پیام حضور مردم در مراسم تشییع شهدا، پیام همدلی و همراهی و انسجام مردم است  مراسم تشییع پیکر ۱۵ شهید حملات رژیم صهیونیستی فردا (جمعه ۶ تیر ۱۴۰۴) در مشهد برگزار می‌شود + اسامی شهدا طالبان: روزانه بیش از ۱۰ هزار مهاجر از مرز اسلام‌قلعه وارد افغانستان می‌شوند دیدار رئیس شورای عالی استان‌ها با خانواده شهیدان نظری در مشهد + عکس
سرخط خبرها

مکمل‌های رتق وفتق حاشیه!

  • کد خبر: ۱۲۴۰۹۳
  • ۱۳ شهريور ۱۴۰۱ - ۱۲:۵۱
مکمل‌های رتق وفتق حاشیه!
دکتر رقیه فاضل - فعال فرهنگی

وقتی درباره حاشیه شهر صحبت می‌شود، رویکرد‌های مختلفی در حوزه سامان دهی وجود دارد، اما رویکردی هم هست با عنوان چه باید کرد؟ رویکرد موجود به حاشیه شهر رویکرد توانمندساز است و از قضا، نگاه غالب هم هست؛ چه از سوی نهاد‌های رسمی حاکمیتی و چه از سوی قرارگاه‌ها و ستاد‌هایی که در حوزه حاشیه شهر مشهد فعال هستند.

اما به نظر می‌رسد رویکرد توانمندساز، مروری مبنایی هم لازم دارد. وقتی از توانمندی حرف می‌زنیم، بیشتر این رویکرد‌ها در رفتار‌های سیاسی و اجتماعی خودشان پذیرش وضع موجود را دارند و به دنبال بهبود اوضاع هستند. در این رویکرد‌ها بر آموزش مهارت‌های اجتماعی، گسترش فضا‌های آموزشی و اطلاع رسانی حقوق شهروندی تکیه می‌شود و تا حدودی هم به بهبود فضا‌های معابر و کاهش عوارض نوسازی توجه می‌شود. همچنین، در قسمت توانمندسازی نرم هم به سمت گسترش نهاد‌های اجتماعی و فضا‌های فرهنگی و آموزشی می‌روند.

اگر جریانی که برای توانمندسازی حاشیه پای کار آمده است، صادقانه رفتار کند و نیامده باشد که بودجه‌ها را به سمت دیگری ببرد، از این بابت که بودجه‌ای دارد صرف مناطق محروم می‌شود، نکته مثبتی است. در فضای توانمندسازی نرم هم، ممکن است مقداری از نگرانی‌های مادران و نوجوانان این مناطق کم شود و احساس کنند توجهات فرهنگی و اجتماعی به این مناطق وجود دارد که این به ظاهر موضوع بدی نیست. اما این رویکرد‌ها وضع پیش آمده در زمینه نابرابری شهری را مفروض گرفته اند، درحالی که نگاه توانمندسازانه باید سراغ ازبین بردن علت‌های حاشیه نشینی برود. مثلا اگر شهرداری با نگاه توانمندسازانه وارد حاشیه شهر می‌شود، خوب است که سراغ رفع علت‌های گسترش حاشیه نشینی هم برود.

وقتی از منظر شهرداری نگاه کنیم، یکی از علت‌های مهم حاشیه نشینی در فضای توسعه شهری، این است که جریان توسعه شهر بیش از آنکه اقتضای طبیعی آن است، به دست سرمایه دار داده می‌شود. بیشتر مکان‌هایی که برای سرمایه گذاران جذاب است، در مرکز شهر قرار دارد و هر چقدر به این‌ها پرداخته شود، در ابتدا زمین گران‌تر می‌شود.

کم کم به دلیل اجاره مغازه ها، اجناس گران‌تر می‌شوند و در کل به این معنی است که زندگی گران‌تر می‌شود و طبیعی است که انسان‌ها را به سمت حاشیه ببرد. بر این اساس، شهرداری نهادی حاکمیتی است و از منظر شهری باید با سرمایه داری شهری مبارزه کند تا شهر به دست سرمایه داران نچرخد و تصمیم گیری از سوی شهرداری‌ها باشد.

وقتی از منظر نهاد‌هایی مثل بنیاد مستضعفان، بنیاد کرامت یا آستان قدس به این موضوع نگاه شود، تا حدودی موضوع شهرداری می‌تواند صادق باشد، اما بیشتر این محل بحث است که به عنوان مثال، چون به روستا پرداخته نشده، حاشیه گسترش یافته است. بنابراین، این نهاد‌های حمایتی علاوه بر توانمندسازی باید مسئله روستا را به عنوان یکی از علت‌های حاشیه نشینی مدیریت کنند.

مشکل رویکرد توانمندسازی این است که به علت‌های ساختاری توجه نمی‌کند و به قولی سطحی عمل می‌شود. از طرفی، بیشتر رویکرد‌های مربوط به سامان دهی حاشیه شهر ناظر به رویکرد‌های فرهنگی هویتی نیستند. در واقع اگر علت‌ها دیده شده و توانمندسازی هم در دستورکار قرار گرفته باشد، اما به نگاه هویتی توجه نشود، هر اقدامی هم انجام بشود، اتفاق خاصی نیفتاده است.

هویت اجتماعی حاشیه شهر در سال‌های گذشته تخریب شده است. به هرحال تا وقتی این مکمل‌ها ایجاد نشود، قدم مثبتی برای حاشیه برنداشته ایم.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->